"Nacionalismo terceiromundista. Agora salto, da man
de Baamonde, do biográfico ao político e do anecdótico ao histórico. É
que, segundo este, unha das causas non menores da derrota de Galicia foi
o fracaso do nacionalismo como articulador dun proxecto de país
moderno. No seu lúcido ensaio Baamonde non afonda nas razóns, pero
apunta argumentos tocados noutras ocasións.
Resumo a diagnose: o
nacionalismo non soubo estar no cerne dese movemento modernizador, só
conseguiu acompañalo a reboque, por cachos e con paso desigual. Esta
incapacidade (por exemplo, comparada coa eficacia do galeguismo
republicano), apunto eu, ten moito que ver co paradigma ideolóxico no
que se fundou e do que, malia retoques de ocasión, non consegue
ceibarse.
O construto ideolóxico dun nacionalismo coa idea de Galicia como
colonia no seu centro, e por tanto cunha inevitable concepción
terceiromundista do noso país, da que se seguen como corolarios a
necesidade dunha fronte patriótica guiada por un partido de vangarda
(marxista-leninista na versión clásica, caudillista e radical-populista
na nova do trinque) ten demostrada ata a saciedade nas pasadas décadas a
súa radical incompetencia para articular Galicia e dotala dun horizonte
de futuro como nación moderna e progresiva.
Segundo a miña experiencia,
o nacionalismo de esquerda (o de centro ten outra historia, á que me
confeso alleo) perdeu tres oportunidades históricas para ceibarse desa
incapacitante lousa. A primeira arrinca co suceso de Unidade Galega nas
eleccións municipais de 1979, continúa co esperanzador experimento de
Esquerda Galega nos oitenta e remata coa desfeita desta en 1993 a mans
do BNG.
A segunda coincide co ascenso e caída do Bloque como proxecto común do nacionalismo
baixo o liderado de Beiras, desde os primeiros noventa ata a fin da
etapa Fraga, e culmina coa fanada traxectoria do bipartito (2005-2009).
Nesta segunda fase, co nacionalismo de esquerda unido, púxeronse de
vulto de xeito máis agudo as limitacións do construto ideolóxico
anticolonialista, limitacións que nin sequera o carisma, habelencia e
fascinante retórica de Beiras conseguiron obviar cando o BNG atinxiu un
limiar electoral e político que tornaba imposible seguir disimulando.
Por certo, en cada un deses episodios, este, un brillante intelectual e
político de feitura inequivocamente europea (socialista e demócrata) se
comportou como o mítico Cronos devorando os seus fillos.
» Unha xeración fracasada? Estamos vivindo o
terceiro episodio. Sen dúbida, a brutal crise e a conseguinte
polarización política impoñen esgrevias dificultades para a emerxencia
dun novo galeguismo con capacidade de artellar un proxecto de nación
moderna, un nacionalismo apto para arborar un modelo de sociedade
aberta, avanzada e autogobernada, que permita manter —incrementar— as
cotas de benestar e ofrecer oportunidades de futuro á nosa mocidade
salvaxemente castigada.
Ora, esta tarefa non se pode afrontar co crónico
afán caníbal que tanto dano leva feito, pegando pinchacarneiros
oportunistas, improvisando manobras electorais ou reiterando fórmulas de
probada esterilidade." ('Galicia Caníbal,
Henrique Monteagudo , El País, 20 SEP 2012)
